Prawa zarówno małych, jak i dużych pacjentów zostały szczegółowo opisane w „Ustawie z dnia 6 listopada 2008 r o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta”. Dziś postaramy się przybliżyć najważniejsze z nich.
Kto może podejmować decyzje związanie z leczeniem dziecka?
Każde z rodziców posiadających władzę rodzicielską ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji, które dotyczą leczenia dziecka. Pozostali przedstawiciele ustawowi, czyli np. opiekun prawny ustanowiony przez sąd opiekuńczy, mają takie same prawa jak rodzice.
W ustawie możemy znaleźć również określenie „opiekun faktyczny”. Definiujemy to jako osobę, która sprawuje stałą i faktyczną opiekę nad dzieckiem, bez ustawowego obowiązku do jej pełnienia, czyli np. dziadek opiekujący się dzieckiem podczas dłuższej nieobecności rodziców. (art.10)
W przypadku dzieci, które nie osiągnęły jeszcze 16 roku życia, wszelkie decyzje, które dotyczą leczenia, podejmowane są przez przedstawiciela ustawowego, czyli najczęściej rodzica. Rodzic ma prawo wyrazić zgodę lub odmówić udzielenia dziecku danego świadczenia zdrowotnego. Pamiętajmy, że jest to niezwykle ważna decyzja, dlatego należy zapoznać się dokładnie z informacjami na temat stanu zdrowia dziecka. Zgody na zabiegi operacyjne, leczenie oraz badania, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem, muszą być wyrażone na piśmie przez przedstawiciela ustawowego.
Opiekun faktyczny, czyli np. babcia, ma prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badań dziecka, jednak nie może ona decydować o leczeniu, a przede wszystkim wyrażać zgody na przeprowadzenie zabiegu operacyjnego lub innych czynności, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem. Dla przykładu: jeśli dziecko musi mieć przeprowadzoną operację, babcia opiekująca się nim podczas nieobecności rodziców, nie może wyrazić zgody na zabieg – w takim przypadku lekarz kieruje prośbę o zgodę do sądu opiekuńczego.
Kiedy rodzice nie muszą wyrażać zgody na leczenie?
W sytuacji, gdy rodzice nie wyrażają zgody na leczenie, a stan dziecka wymaga danego zabiegu, lekarz może zwrócić się z prośbą o zgodę do sądu opiekuńczego. Natomiast w przypadku wystąpienia potrzeby niezwłocznej pomocy lekarskiej, gdy personel medyczny nie ma możliwości skontaktować się z rodzicem, lekarz może bez wcześniejszej zgody sądu wykonać wszelkie niezbędne czynności.
Czym są czynności niezbędne? To działania, która lekarz jest zmuszony przeprowadzić, aby pacjentowi nie groziła utrata życia, ciężkie uszkodzenie ciała lub ciężki rozstrój zdrowia, np. operacja ratująca życie dziecka po wypadku.
